Ông cha ta đã có câu: không có nóc không thành nhà. Vì vậy khi làm nhà gỗ cổ truyền, ngoài nghi lễ phạt mộc thì nghi lễ cất nóc cũng rất được chú trọng. Nghi lễ này đánh một dấu mốc quan trọng trong quá trình thi công nhà gỗ. Đồng thời còn mong cầu những điều tốt đẹp và thuận lợi.
Tìm hiểu thêm: Lễ phạt mộc nhà gỗ
Lễ cất nóc nhà gỗ
Khi xây dựng những căn nhà gỗ 3 gian, 5 gian,… Lễ cất nóc là một nghi lễ quan trọng trong quá trình xây dựng phần mái nhà gỗ. Lễ cất nóc nhà đồng nghĩa với việc hoàn thành một phần quan trọng của ngôi nhà.
Khái niệm
Lễ cất nóc hay còn được gọi là lễ Thượng Lương. Đây là nghi lễ được tiến hành để đặt thanh nóc (thanh thượng lương) lên đúng vị trí đỉnh mái của ngôi nhà gỗ. Ngày xưa là nhà gỗ có mái nhà dốc có kèo. Còn ngày nay, việc này chính là ngày đổ bê tông sàn mái của của nhà mái bằng, mái dốc.
Ý nghĩa của nghi lễ
Nghi lễ có ý nghĩa rất quan trọng và linh thiêng trong phong tục của người Việt. Khi nghi lễ bắt đầu cũng là lúc căn nhà gỗ 5 gian hay 3 gian đang bước sang một giai đoạn mới. Nghi lễ được hiểu là cách để báo cáo với Thổ Công rằng công việc xây dựng công trình đã gần hoàn thành. Đây sẽ là tổ ấm, nơi an cư lạc nghiệp của gia chủ. Mong muốn gia chủ và thành viên trong nhà sẽ được ban phước lành, sự bình an và làm ăn phát đạt.
Bước chuẩn bị cho nghi lễ cất nóc
Có câu: “Con không cha như nhà mất nóc”. Có thể thấy nóc nhà được ví như người cha trụ cột của gia đình, người che chắn cho ngôi nhà. Vì vậy, bất kì gia chủ nào cũng muốn ngày cất nóc diễn ra suôn sẻ và thuận lợi. Chính vì thế công tác chuẩn bị cho nghĩ lễ luôn được cẩn trọng và tỉ mỉ.
Chọn ngày giờ cho nghi lễ cất nóc
Tất cả những nghi lễ để tiến hành xây dựng những căn nhà gỗ 2 tầng hay cổ truyền đều cần được xem ngày giờ kỹ càng. Nghi lễ cất nóc cũng vậy. Đây chính là quan niệm, là tín ngưỡng lâu đời của hầu hết người Việt Nam ta. Gia chủ phải xem xét kỹ lưỡng ngày đẹp, giờ đẹp. Đặc biệt phải hợp với mệnh của mình để việc làm lễ diễn ra suôn sẻ.
Lễ vật
Lễ vật cần chuẩn bị cho lễ cất nóc thường gồm có:
- Một con gà, một đĩa xôi/ bánh chưng, một đĩa muối.
- Một bát gạo; một bát nước.
- Nửa lít rượu trắng; bao thuốc, lạng chè.
- Một bộ quần áo Quan Thần Linh, mũ, hia – tất cả màu đỏ, kiếm trắng.
- Một bộ đinh vàng hoa, năm lễ vàng tiền.
- Năm cái oản đỏ, năm lá trầu, năm quả cau.
- Năm quả tròn, chín bông hoa hồng đỏ.
Tuy nhiên, cũng tùy vào vùng miền, gia cảnh mà gia chủ thêm bớt các lễ vật khác. Nhưng nhìn chung, mâm lễ vật cúng cất nóc nhà sẽ có cả đồ chay và đồ mặn. Dù ít hay nhiều, để thể hiện lòng thành tâm, lễ vật cần lựa chọn cẩn thận, làm sạch sẽ, chu đáo.
Bài khấn cất nóc
Bài khấn trong lễ cất nóc nhà thường do thầy cúng tự chuẩn bị. Tuy nhiên, nếu là gia chủ thực hiện thì cần tìm hiểu trước. Bài văn khấn cũng có nhiều dạng khác nhau.
Chuẩn bị thanh thượng lương
Khuôn viên quanh mâm cúng sẽ được dọn dẹp sạch sẽ. Thanh thượng lương trước khi được đặt lên mâm cúng sẽ được bọc vải đỏ. Bên trong có một chút tiền lộc cầu may. Sau đó cài vào lá vạn tuế với mong muốn đem lại may mắn, tài lộc, tạo sự ổn định và vững chắc sau này.
Thanh thượng lương có thể làm bằng gỗ căm xe, gỗ lim,… giống với loại gỗ làm ngôi nhà gỗ của gia chủ.
Quy trình diễn ra lễ cất nóc
- Khi tất cả đã được chuẩn bị xong. Giờ đẹp cũng đến thì người đại diện (người chủ trì buổi lễ) sẽ tiến hành thắp hương và đọc văn khấn đã chuẩn bị trước đó.
- Sau khi kết thúc văn khấn, thanh thượng lương được cột kỹ và được những người thợ kéo lên. Gia chủ cùng những người thợ trèo lên phần nóc và đặt thanh nóc vào đúng vị trí.
- Khi thanh nóc khi được đưa lên và đặt vào vị trí cũng là lúc tháo tấm vải đỏ. Những tờ tiền được bỏ vào trước đó sẽ rơi xuống. Có thể hiểu đây là hành động phát lộc, mong cho may mắn xuống những người phía dưới.
- Pháo hoa sẽ được bắn lên là lúc nghi lễ đã được hoàn thành. Điều nãy cũng nhằm bày tỏ cho sự chúc mừng, biết ơn khi nghi lễ cất nóc diễn ra tốt đẹp và thành công.
Kết luận
Hi vọng bài viết trên sẽ có ích cho các gia chủ tương lai trong việc tìm hiểu nghi thức này. Cũng như hình dung cơ bản cách thức chuẩn bị và tiến hành lễ cất nóc. Ngoài việc tìm hiểu các nghi thức quan trọng, gia chủ cũng cần quan tâm tìm kiếm các đơn vị thi công nhà gỗ uy tín, chất lượng.
Với hơn 10 năm kinh nghiệm thi công nhiều dự án nhà gỗ trước đó. Chúng tôi tự tin sẽ mang đến cho gia chủ những ngồi nhà gỗ đẹp nhất. Ngoài ra, để thuận tiện cho gia chủ, chúng tôi còn nhận đóng sản phẩm gỗ như giường ngủ gỗ xoan đào đẹp, tủ, bàn ghế gỗ xoan đào,… hay với các chất liệu gỗ quý khác cho ngôi nhà của bạn. Rất vui khi được chia sẻ nhiều thông tin hữu ích đến các bạn.
